TỰ ĐẨY RA ĐƯỜNG HAY BỊ HẤT RA ĐƯỜNG?

Trong quá trình lập nghiệp, hầu như ai cũng muốn có một sự nghiệp thăng tiến và ổn định lâu dài. Nhưng sự thật là 40 năm đi làm là một hành trình dài với một đời người, và chẳng có gì đảm bảo cho sự ổn định mà một người mong muốn trong hành trình đó. Thực tế cho thấy cứ khoảng 10 năm thì kinh tế thế giới sẽ có một lần biến động, cứ 5 năm thì doanh nghiệp sẽ có một thay đổi lớn. Trong thời buổi của công nghệ và thông tin, những thay đổi này còn diễn ra một cách nhanh hơn, với quy mô lớn hơn, ngay cả những tập đoàn hàng đầu còn không dám chắc chắn cho sự tồn vong trong vòng một vài năm tới, thì việc một cá nhân có thể có một sự nghiệp thăng tiến và ổn định lâu dài gần như là thứ không thể xảy ra.

Khi nhận thức được sự thật này, tôi đã từng tìm cách để trốn tránh nó, tôi từng nghĩ nếu như mình học thật giỏi, làm thật tốt thì sẽ tránh được những biến động trong công việc và giữ được đà thăng tiến. Thế nên tôi đã từng nỗ lực học thật giỏi, tốt nghiệp ở thuộc hàng top trong chuyên ngành khi học đại học và cả cao học sau này, rồi tôi chọn làm việc tại những tập đoàn hàng đầu trên thế giới ở lĩnh vực chuyên môn, đồng thời cũng làm việc một cách say mê, cống hiến. Vậy nhưng sau 10 năm đi làm, tôi cũng trải qua những lần thay đổi công việc, bị cắt lương, cắt thưởng vì những lý do khách quan. Để rồi tôi thấu hiểu được rằng, những biến động trong sự nghiệp giống như là thiên tai, mưa bão, đó là điều hiển nhiên sẽ xảy ra, không có cách nào để trốn tránh nó. Cách tốt nhất mà tôi có thể làm, đó là phải dự phòng trước và chuẩn bị thật kỹ, để đến khi biến cố xảy ra thì mình là người chịu tác động tối thiểu nhất. Tôi định nghĩa cách làm này là “tự đẩy mình ra đường trước khi bị hất ra đường”.

Tôi đã tự đẩy mình ra đường như thế nào?

Trước hết, tôi không nói việc chấp nhận “tự đẩy mình ra đường” là vấn đề của nỗ lực, bởi tôi nghĩ ai trong cuộc sống này cũng đang nỗ lực, nhất là những anh em có gia đình và con cái. Đó là vấn đề của tầm nhìn. Thầy của tôi từng kể một câu chuyện có thật tại một vùng bờ biển ở Thái Lan rằng: “vào hôm nọ, người ta thấy một sự kiện rất lạ, đó là nước biển rút hết một khoảng rất xa, để lộ một bãi cát dài rộng mênh mông trên biển. Trên các bãi cát còn sót lại rất nhiều con sò, con ốc, thậm chí là cả cá chưa kịp rút theo dòng nước. Những người khách du lịch thấy điều này, họ rất hiếu kỳ, bởi vì đây là cảnh tượng cả đời chưa bao giờ gặp, họ bắt đầu đi bộ ra rất xa bờ biển để nhặt những con ốc đẹp, ngắm cảnh và chụp hình. Tuy nhiên, những dân chài sống ở đó lại liên tục la hét rằng “hãy bỏ tất cả lại và chạy lên chỗ cao đi”, sau đó dân chài bắt đầu bỏ nhà và di chuyển về hướng đồi cao. Một vài khách du lịch nghe theo lời dân chài và đi theo, nhưng hầu hết khách du lịch còn lại vẫn đứng ở phía bờ biển và tiếp tục vui chơi. Một vài phút sau, một cơn sóng thần ập đến, lúc này những người khách du lịch cuống cuồng bỏ chạy, nhưng đã không kịp nữa rồi!”. Thầy tiếp tục dạy rằng: “một người khi lập nghiệp chắc chắn sẽ gặp một vài cơn sóng thần kinh tế khi họ ở 30, rồi 40, đến cả 50 và 60 tuổi, mỗi cơn sóng thần như thế sẽ ngày càng mạnh hơn. Vậy nên một người cần phải chuẩn bị thật tốt, nếu đang dong buồm ra khơi thì thuyền phải thật chắc, nếu đang ở đất liền thì phải tìm nhà ở trên cao, và quan trọng hơn hết, tôi phải hoàn thành cái thuyền, cái nhà của mình trước khi sóng thần xảy ra, nếu không thì mọi thứ sẽ quá muộn”.

Nhờ thấu hiểu được điều này mà tôi đã chọn cách “tự đẩy mình ra đường” ngay cả khi cuộc sống hiện tại không cần tôi phải làm như thế. Trong suốt gần chục năm qua, tôi đã làm việc đều đặn tối thiểu 12h/ngày, đồng thời vô cùng trung thành với lựa chọn sự nghiệp lâu dài của mình. Nhiều bạn bè từng nói với tôi rằng, với một người đã có sẵn nhà ở thành phố, có bằng cấp tốt, có năng lực chuyên môn và công việc ổn định, thì chỉ cần làm việc vừa phải là đủ có cuộc sống tốt rồi, không cần phải nỗ lực cày cuốc như những người lao động phổ thông ở quê lên. Vậy mà tôi lại không chọn cách làm vừa đủ để hưởng thụ cuộc sống, mà đã làm việc hăng say và cần cù hơn cả những bạn bè ở tỉnh lẻ lên, đến nỗi người nhà và bạn bè thân quen đều hết sức ngạc nhiên, thậm chí bản thân tôi ở thời điểm hiện tại đôi khi cũng phải khâm phục những nỗ lực từ thời trẻ của mình. Theo thời gian, kết quả nhận được từ lựa chọn và sự kiên trì của tôi càng ngày càng rõ ràng hơn, điển hình như ở giai đoạn Covid-19 vừa qua, có lẽ tôi là một người hiếm hoi mà công việc vẫn ổn định và thu nhập vẫn tăng trưởng đều đặn như chưa từng có dịch đi qua.
Dưới đây chính là 3 điều cốt lõi tôi đã thực hiện để “đẩy mình ra đường” trong suốt những năm vừa qua

• Kỹ năng chuyên môn là chưa đủ. Mục tiêu khi lập nghiệp của tôi không phải là làm sao để mình có thể thăng tiến càng nhanh càng tốt, mà phải là gia tăng năng lực cá nhân không ngừng theo từng tháng, từng năm. Tôi hiểu rằng, thu nhập tỷ lệ thuận với giá trị của một người. Đặc biệt với một người làm chuyên môn kỹ thuật như tôi, rất khó để có thể làm kỹ thuật lâu dài trong thời buổi công nghệ luôn thay đổi, vậy nên việc gia tăng năng lực cá nhân, đặc biệt là những kỹ năng quản lý, lãnh đạo chính là ưu tiên hàng đầu với tôi. Tôi cũng thôi làm dày bộ sưu tầm bằng cấp sau khi vững nền tảng chuyên môn, để theo đuổi những kỹ năng mang tính thực tiễn cao. Ở thời điểm hiện tại, những kỹ năng mà tôi đang áp dụng hàng ngày, chỉ có 20% đến từ những thứ tôi được cấp bằng từ trường học, và 80% là đến từ trường đời.
• Làm công thôi là chưa đủ. Ngay từ khi còn trên giảng đường đại học, tôi đã tự xây dựng business của riêng mình, cũng trải qua nhiều thăng trầm trước khi tôi tìm được con đường đúng để chọn làm sự nghiệp lâu dài và theo đuổi nó từ những năm đầu của thập kỷ trước. Tôi hay nói đùa rằng, thâm niên làm business của tôi còn nhiều hơn cả thâm niên đi làm job. Dĩ nhiên, việc làm job vẫn rất quan trọng với tôi, bởi nó giúp tôi theo đuổi được đam mê & sở trường từ nhỏ của mình, đồng thời ổn định được cuộc sống trong khoảng thời gian còn đang phải gầy dựng nền tảng kinh doanh. Tuy nhiên, làm job thôi là chưa đủ, thông qua việc start-up và sau này là mở rộng doanh nghiệp riêng, tôi có cơ hội học, áp dụng & thấu hiểu rất nhiều những bài học & kỹ năng thực tiễn, để từ đó nâng cao năng lực của mình lên những đẳng cấp mới.
• Làm một mình là chưa đủ. Tôi có những mục tiêu lớn trong sự nghiệp của mình, và tôi cũng hiểu rằng để hiện thực hóa những mục tiêu đó, dựa trên nỗ lực của một mình tôi là không đủ. Vậy nên tôi luôn tìm cách để mình được làm việc trong một team và liên tục mở rộng cả số lượng và chất lượng của team. Trong thời gian đầu lập nghiệp, việc đầu tiên tôi làm, đó là “bái sư học đạo”. Sau khi tìm được người thầy của mình, tôi đã liên tục làm việc chăm chỉ để được gia nhập vào core team (đội ngũ cốt lõi) của thầy, sau đó phấn đấu để trở thành một trong những người xuất sắc nhất để thầy tin tưởng truyền nghề. Đến thời điểm hiện tại, tôi đang cùng với người thầy của mình và cả đội ngũ hiện tại tiếp tục phát triển những thế hệ kế cận để hiện thực hóa mục tiêu sự nghiệp của mình.

Lúc còn nhỏ, cha mẹ tôi thường dạy “việc gì trước sau con cũng phải làm, thì làm càng sớm càng tốt”. Đến khi trưởng thành, tôi cũng ngộ ra rằng “sớm muộn gì cũng bị đá ra đường, vậy thì tốt nhất nên tự đá mình ra đường ngay từ lúc còn trẻ, còn đủ nhiệt huyết và sức lực để thay đổi cuộc chơi”. Bạn thân mến, thoát ra khỏi những lựa chọn an toàn của mình không phải là dễ, nó sẽ có những thử thách, thậm chí là rủi ro; nhưng đôi khi việc ở trong vùng an toàn còn rủi ro hơn gấp bội ở một thời điểm nào đó trong tương lai. Trời sinh ta ra có 2 chân không phải để đứng 1 chỗ, bởi nếu chỉ đứng thì 1 chân cũng đủ. Trời sinh ta ra 2 chân để có một chân làm trụ tại nơi an toàn ta đang đứng, chân còn lại bước về phía trước để mở rộng vùng an toàn & tìm đến một nền tảng vững chãi hơn. Vậy nên tôi khuyến khích bạn hãy tiếp tục mạnh mẽ, chấp nhận một vài thay đổi để hoàn thiện hơn, mở rộng được vùng an toàn của bạn và chiến thắng những con sóng thần kinh tế phía trước.

Tôi cũng rất vui được chia sẻ riêng với bạn một vài dự định của bản thân trong thời gian tới, nên nếu bạn là một người chịu học, chịu làm, uy tín và muốn tìm một hướng đi lâu dài, bạn có thể liên lạc với tôi để ta cùng trao đổi thêm nhé. Hoặc nếu như bạn cần tôi chia sẻ một vài giải pháp cho vấn đề bạn đang gặp, đừng ngại nhắn cho tôi biết.

Cho sự thành công của bạn.

Nguyễn Long Hải.